Κ. ΣΟΦΙΑΝΟΣ

Όθων Περιβολαράκης

   Ἡ γεωμορφολογία τῆς Ἑλληνικῆς Ποίησης 

   ν παραστήσουμε μ τρόπο γεωγραφικ τν λληνόφωνη ποίηση π τς παρχές της (πρν 4.000 χρόνια περίπου) μέχρι σήμερα, ποίηση πο γράφεται στ λληνικ τ τελευταα πενντα χρόνια μπορε ν παρασταθ μ’ να μικρ σύνολο διάσπαρτων βουνν, χαμηλο κα μέσου ψους (ναγνωστάκης, Σαχτούρης, Καροζος, Καρέλη, Λειβαδίτης, Μόντης, Δημουλ) μλλον γνωστων στόν, μέσης ποιητικς παιδείας, ξένο περιηγητή, κα πολλν, ταπεινν, νώνυμων λόφων κα γήλοφων πο δν παρουσιάζει σημαντικς ψομετρικς διαφορές.
   βλάστηση (ο ποιητικο τρόποι δηλαδή, τ δούλεμα το στίχου) τόσο τν βουνν, σο κα τν λόφων, εναι φερμένη π’ τ Δύση, τ τελευταα γδόντα μ κατό, περίπου, χρόνια κα ποτελεται π ποικίλα εδη νακατωμένα (ρομαντισμός, συμβολισμός, «νέο-ρομαντισμός», μοντερνισμός, «μεταμοντερνισμός», σοσιαλιστικς ρεαλισμός, παρξισμός, μπιτνισμός).
    ν, τώρα, γυρίσουμε τν πλάτη στ χαμηλ βουν κα στος ταπεινος λόφους κα κοιτάξουμε τ τοπίο, θ διακρίνουμε, σ’ πόσταση κυμαινόμενη π τ πενντα ως τ κατν πενντα χρόνια, μεγαλύτερα σ γκο βουνά, μ σαφς ψηλότερες κορυφς (Σολωμός, Κάλβος, Παλαμς, Σικελιανός, Βάρναλης, Καρυωτάκης, Ρίτσος, γγονόπουλος, μπειρκος, Βρεττάκος, Παπατζώνης) μεταξ τν ποίων κα ρισμένες ναγνωρίσιμες π τν μέσης ποιητικς παιδείας ξένο περιηγητή, πως, λχ. ο κορυφς Καβάφης, Καζαντζάκης κα Σεφέρης. βλάστηση παραμένει λίγο-πολ δια, μ’ ξαίρεση τν περίπτωση Καβάφη, που εναι διάζουσα – νδημική, πιμελς καλλιεργημένη π παραφυάδες τς λληνιστικς κυρίως περιόδου, μ ντονα μως τ χρώματα παρακμς το στικο ερωπαϊκο πολιτισμο κα σαφες τς ναλογίες μ εδη καλλιεργούμενα π’ τν Πάουντ κα τν λιοτ.
    Κοιτώντας κόμη πι πίσω, σ’ πόσταση πο κυμαίνεται π τ διακόσια μέχρι τ πεντακόσια χρόνια, κτείνεται πολ γνωστς στος ξένους περιηγητς το 18ου κα 19ου αἰῶνα, ρεινς γκος τν δημοτικν τραγουδιν, μ πολ ψηλές, κατ τόπους, κορυφς κα μ βλάστηση, τ πλεστον, νδημική. κτς π’ τν ρειν γκο τν δημοτικν τραγουδιν παντον κα ο ψηλές, πίσης, κορυφς τς Κυπριακς κα Κρητικς ποίησης, μ σημαντικότερές τους τος κρητικος Κορνάρο κα Χορτάτζη κα μ βλάστηση φερμένη π τος βασιλικος κήπους τν δυτικν πποτικν ρομάντζων.
   Στν δια πόσταση κι κόμα πι πίσω, σ μι κταση χιλίων χρόνων, πλώνονται ο πληκτικές (;) πεδιάδες τς λογίας βυζαντινς ποίησης διακοπτόμενες, τόπους-τόπους, π χαμηλ βουνά, λόφους κα λοφίσκους κοσμικς, ργαστηριακς, λαϊκότροπης στιχουργίας (Πισίδης, Σπανέας, Γλυκς, Φτωχοπρόδρομος, κομιντος) κι π’ τίς, χαμηλο κα μέσου ψους, ροσειρς τς κκλησιαστικς ποίησης μ ψηλότερες κορυφς τν Ρωμαν τν Μελδό, τν γιο ωάννη τν Δαμασκηνό, τν Κασσιαν κα τν Συμεν τν Μυστικό, πο πρτος χρησιμοποίησε δεκαπεντασύλλαβο. Στς πεδιάδες κα τς λίγες κορυφς βλάστηση ποτελεται κυρίως π ρχαα λληνικ εδη καλλιεργούμενα σ’ π τούτου φιλολογικ θερμοκήπια.
    Πέρ’ π’ τς πεδιάδες τς βυζαντινς ποίησης ρχίζουν ο ροσειρς τς λληνιστικς ποχς, βουν μέσου κα μεγάλου ψους μ νομαστές, μαλές, πιες κορυφές, ο πι γνωστς π τς ποες εναι Μένανδρος, Καλλίμαχος, Θεόκριτος κι πολλώνιος Ρόδιος, κατάφυτες π χαμηλή, εδυλλιακή, νδημικ βλάστηση.
    Στ βάθος το χρόνου, ρατς π’ λα τ σημεα το ρίζοντα κι π’ λους τος τόπους, διακρίνεται πιβλητικς γκος τν μαλαων τς Δυτικς ποίησης. Κορυφς πανύψηλες, πανάρχαιες κα πασίγνωστες. νόματα θρυλικ κα παράγραπτα: μηρος, σίοδος, ρχίλοχος, Σαπφώ, Πίνδαρος, Ασχύλος, Σοφοκλς, Εριπίδης, ριστοφάνης κι π κοντά, πολλς λλες, συγκριτικ χαμηλότερες λλ’ πωσδήποτε πολ ψηλς κορυφές. βλάστηση δ εναι τόσο παλαιά, στε ν θεωρται π αώνων διάζουσα το τόπου κ’ νδημική.
Κώστας Σοφιανός

http://www.diorthoseis.eu/

3 σχόλια:

  1. Ευχαριστώ για την ανάρτηση. Βλέπω ότι εκτιμάτε τον Παπατσώνη που επίσης εκτιμώ. Ενδεχομένως θα σας ενδιέφερε εκτενές κείμενό μου περί Παπατσώνη, (το οικλειο λήμμα στην 'Μεγάλη ορθόδοξη Χριστιανική Εγκυκλοπάιδεια", 12ος - τελευταίος τόμος (2015) που έχω αναρτήσει και στον ιστότοπο : www.academiaedu.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Κύριε Σοφιανέ, βεβαίως και με ενδιαφέρει και θα το αναζητήσω. Σας ευχαριστώ πολύ για την επικοινωνία, τιμή μου.

      Διαγραφή
  2. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή